To warto przeczytać!

 

Najbardziej charakterystyczną cechą wczesnych faz rozwoju dziecka jest ruch. Ruch jest naturalną częścią rozwoju dziecka i odgrywa niebywałe znaczenie w edukacji dziecka w wieku przedszkolnym. W aspekcie niekwestionowanego znaczenia ruchu w rozwoju człowieka należy zwrócić uwagę na istotę znaczenia motoryki, która dotyczy każdej funkcji ruchowej. Motoryka duża odnosi się do sprawności ruchowej całego ciała, zaś motoryka mała to sprawność ruchowa ręki, niekiedy nazywana sprawnością manualną. Dziecko kiedy rysuje lub maluje wykonuje duże zamaszyste ruchy całym przedramieniem, a dopiero później doskonali drobne ruchy dłoni i palców. Dzięki temu dziecko coraz sprawniej i precyzyjniej posługuję się ołówkiem, pędzelkiem, czy też nożyczkami. Jak widać, motoryka mała odnosi się zasadniczo do czynności związanych z użyciem palców i dłoni. Czynności z zakresu motoryki małej pobudzane są przez naśladowanie, percepcję, motorykę dużą, a przede wszystkim koordynację wzrokowo-ruchową. Podstawowymi umiejętnościami rozwijanymi w trakcie doskonalenia motoryki małej są: kontrolowane ruchy rąk i palców, chwytanie przedmiotów jedną ręką bez pomocy, manipulowanie przedmiotem w celu wykonania zadania, skoordynowane używanie rąk.

Dzięki zajęciom usprawniającym ruchy rąk, dzieci uczą się poprawnie trzymać narzędzie pisarskie, poprawnie dokonywać czynności samoobsługowych, np. jedzenie, sznurowanie butów, zapinanie guzików, a także dzięki tym zajęciom dzieci w wieku przedszkolnym przygotowują się do nauki pisania i czytania w szkole. Zatem rozwój w sferze motoryki małej jest bardzo ważnym elementem ogólnego rozwoju dziecka. Jednak nie każde dziecko w wieku przedszkolnym jest sprawne pod względem motoryki małej, nie każde potrafi poprawnie posługiwać się nożyczkami, czy zapinać guziki, dlatego zadaniem osób, które są obok dziecka, tzn. nauczycieli, rodziców, czy opiekunów jest pomóc takiemu dziecku, a co za tym idzie stwarzać sytuacje edukacyjne i wychowawcze, aby te deficyty minimalizować, korygować poprzez właściwe działania i promować właściwe wzory wykonywania danych zadań. Takim zachowaniom służy stymulowanie, a więc organizowanie dziecku właściwych warunków do pracy i wykonywania ćwiczeń kształtujących rozwój małej motoryki.

Umiejętności ruchowe dziecka w zakresie małej motoryki, czyli sprawności ręczne, manipulacji i praksji rozwijają się stopniowo i są integralną częścią jego ogólnego rozwoju. Terminem powiązanym z motoryką małą jest również terapia ręki. Terapią ręki nazywamy ocenę przyczyny problemów z zakresu małej motoryki kończyny górnej, a także sposobów wykorzystania wielu różnych interwencji terapeutycznych opierających się na teorii integracji sensorycznej, której celem jest rozwój właściwych funkcji ręki. To nauka zastosowania takich ćwiczeń, które nie tylko umożliwią właściwą sprawność ruchową ręki, ale przede wszystkim rozwiną zdolności grafomotoryczne przydatne w procesie edukacji, tak aby unikać problemów ze sprawnym posługiwaniem się przyborami pisarskimi, a w ostateczności usprawniać możliwości sprawnego pisania.

 

mgr Justyna Chrostowska

Bibliografia:

1. Bobrzyk H. D., Winiarski A.: „Rozwój i jego stymulacja w instytucjach wychowania przedszkolnego. Wybrane zagadnienia z teorii metodyki wychowania przedszkolnego”, Katowice 1995
2. Marszałek L.: „Wiek przedszkolny. Rozwój i zaburzenia”, Warszawa 2008
3. Przyrowski Z.: „Terapia ręki w teorii integracji sensorycznej”, Empis, 2021