To warto przeczytać!

 

Aktywność fizyczna (ruchowa) jest podstawowym stymulatorem rozwoju psychosomatycznego człowieka. Rozwija ona dyspozycje związane m.in. z umiejętnościami ruchowymi, zdolnościami motorycznymi, postawą czy zahartowaniem ciała. Korzystne zmiany w organizmie, zależą w dużym stopniu od odpowiednio dobranej intensywności bodźców ruchowych. Brak aktywności ruchowej, zbytnie jej ograniczenie, jak i jej nadmiar są szkodliwe dla organizmu.

Aktywność ruchowa jest regulatorem procesów organicznych młodego organizmu. Ruch wzmacnia ustrój młodego człowieka, kształtując i usprawniając wszystkie jego układy: w szczególności układ ruchowy, krążenia, oddechowy, nerwowy, wegetatywny i dokrewny. Ćwiczenia fizyczne pobudzają dojrzewanie ośrodków ruchowych w mózgu, przez co poprawiają rozwój sprawności motorycznej. Wzrasta szybkość przewodzenia bodźców nerwowych, usprawnia się koordynacja ruchów oraz ekonomika pracy.

Aktywność ruchowa, niezbędna jest również w procesie przystosowania do zmieniających się warunków życia i pracy, środowiska materialnego i społecznego, wysiłku fizycznego oraz pokonywania trudności dnia codziennego. W obecnym środowisku wysiłek fizyczny ograniczany jest coraz bardziej na rzecz wysiłku umysłowego, statycznego trybu życia. Zrównoważenie aktywności ruchowej i psychicznej jest niezbędne w procesie rozwoju psychofizycznego. Aktywność fizyczna ma za zadanie wyrównanie bilansu ruchowego, wzbogacenie różnymi rodzajami przeżyć (np. przez kontakt z przyrodą), „wyrwanie” z zamkniętych pomieszczeń. Ruch, stosowany jest też z powodzeniem wszędzie tam, gdzie występują odchylenia rozwojowe możliwe do zlikwidowania lub załagodzenia poprzez odpowiednie ćwiczenia. Aktywność fizyczna odgrywa ważną rolę w zapobieganiu oraz terapii wielu zaburzeń rozwojowych i chorób. Jest istotnym czynnikiem w procesie walki m.in. z otyłością, zaburzeniami układu ruchu, zapobieganiu osteoporozie, miażdżycy, leczeniu mózgowego porażenia dziecięcego, astmy oskrzelowej itp.

Aby aktywność ruchowa miała pozytywny wpływ na zdrowie młodego człowieka, konieczne jest, aby jej poziom był ustalony na odpowiednim poziomie. Nadmiar ćwiczeń ruchowych, jak i ich niedostatek, są dla organizmu niekorzystne. Przyjmuje się, że optymalna dawka aktywności fizycznej u dzieci i młodzieży to taka, która zaspokaja potrzeby ruchowe i stymuluje rozwój organizmu. Najbardziej znaczące organizacje międzynarodowe przyjęły ustalenia zaproponowane przez American College of Sports Medicine w 2007 roku. 

Dzieciom i młodzieży (ogólnie zdrowym 5-18-latkom, według innych 6-17-latkom) zaleca się 60 minut lub więcej umiarkowanej do intensywnej aktywności ruchowej dziennie, niezbędnej dla rozwoju, uwzględniającej różne formy aktywności. Światowa Organizacja Zdrowia wskazała, że umiarkowanymi formami aktywności fizycznej (spalanie kalorii od 3 do 6-krotności wyższe niż podczas siedzenia) jest np. szybki spacer, taniec, praca w ogrodzie, gry i sporty z dziećmi bez współzawodnictwa (rekreacyjna gra w piłkę, siatkówkę), spokojna jazda na rowerze, wolne pływanie, tenis stołowy, tenis ziemny (debel). Intensywna aktywność (spalanie kalorii 6-krotnie większe niż podczas siedzenia), powodująca zwiększenie liczby oddechów i wzrost uderzeń serca, to np. bieganie, bardzo szybki marsz, aerobic, szybka jazda na rowerze, gry sportowe o charakterze współzawodnictwa (piłka nożna, siatkówka itp.), tenis ziemny (singiel), jazda na nartach. 

Równie niebezpiecznym zjawiskiem co niedobór aktywności ruchowej, jest przeciążenie nią organizmu. Wyniki badań pokazują, że nadmierne lub jednostronne obciążanie organizmu w okresie jego wzrastania, może prowadzić do nieharmonijnego rozwoju ciała, powstawania wad postawy, obniżenia gęstości mineralnej kości oraz zakłócenia cyklu menstruacyjnego u dziewcząt. Zbyt duże obciążenie, powoduje pogrubienie warstwy korowej oraz wybiórcze zwiększenie grubości i liczby włókien mięśni szkieletowych. Istnieje opinia, że zbyt duża aktywność fizyczna w czasie skoku pokwitaniowego, może przyczynić się do zwolnienia tempa wzrastania kości, przede wszystkim na długość oraz opóźnić proces dojrzewania. Nadmiar ćwiczeń fizycznych zwiększa ryzyko bólów kręgosłupa, zmniejsza ilość niektórych enzymów oraz obniża odporność organizmu, czyniąc go bardziej podatnym na infekcje.

Mogą wystąpić także objawy charakterystyczne dla tzw. przetrenowania. Wśród subiektywnych odczuć właściwych dla tego stanu występuje:

- pogorszenie samopoczucia,

- rozdrażnienie,

- apatia, bezsenność,

- osłabienie apetytu.

 

Do obiektywnych objawów zalicza się:

- obniżoną sprawność i wydolność fizyczną organizmu,

- spadek ciężaru ciała,

- wydłużenie czasu reakcji,

- zaburzenia pracy serca itp.

 

W każdym zmęczeniu, utrzymującym się u dziecka powyżej 24 godzin, trzeba dopatrywać się powodu przeciążenia innych elementów niż tkanka mięśniowa. Przeciążenie może być również spowodowane chwilowym niedomaganiem ustroju, spowodowanym np. ubogim w białko i witaminy odżywianiem się czy zbyt szybkim podjęciem ćwiczeń po chorobie. Przy intensywnym wysiłku fizycznym, istnieje także zwiększone ryzyko kontuzji i dysfunkcji stanu zdrowia.

 

Literatura:

Akademia NFZ, „Atlas Ćwiczeń dla dzieci”.

 

Serdecznie polecam – Anna Lizończyk – fizjoterapeuta, terapeuta SI